I. ĐỊNH NGHĨA KINH LẠC
Kinh lạc được hiểu như tên gọi tổng quát của mạng lưới kinh mạch và lạc mạch trong cơ thể. Kinh mạch là các đường thẳng, là hệ thống gồm khung chính đi sâu vào trong cơ thể. Lạc mạch, trong khi đó, là các đường ngang, tạo thành một mạng lưới phân tán khắp nơi và đi ở phần nông của cơ thể. Kinh lạc được phân bố rộng khắp trong toàn bộ cơ thể, là con đường mà âm dương, khí huyết, tân dịch chạy qua, tạo nên sự kết nối giữa các cơ quan, niêm mạc, cân, mạch, cơ, xương... để hình thành một hệ thống toàn diện và hoạt động một cách hài hòa.
II. CẤU TẠO CỦA HỆ KINH LẠC
2.1. Kinh mạch và lạc mạch
2.1.1. Mười hai kinh mạch chính
Tay: - 3 kinh âm
+ Thủ thái ấm phế
+ Thủ thiếu âm tâm
+ Thủ quyết âm tâm bào lạc
- 3 kinh dương
+ Thủ thái dương tiểu trưởng
+ Thủ thiếu dương tam tiêu
+ Thủ dương minh đại trường
Chân: - 3 kinh âm
+ Túc thái âm tỳ
+ Túc thiếu âm thận
+ Túc quyết âm can
- 3 kinh dương
+ Túc thái dương bàng quang
+ Túc thiếu dương đởm
+ Túc dương minh vị.
BIỂU TÓM TẮT 12 KINH CHÍNH
2.1.2. Tám kinh mạch phụ
- Nhâm mạch - Âm duy mạch
- Đốc mạch - Dương duy mạch
- Xung mạch - Âm kiểu mạch
- Đới mạch - Dương kiểu mạch
2.1.3. Kinh biệt, kinh cân, biệt lạc, tôn lạc, phủ lạc
- 12 kinh biệt đi ra từ 12 kinh chính
- 12 kinh cân nối liền các đầu xương ở tứ chi không vào phủ phủ tạng.
- 15 biệt lạc đi từ 14 đường kinh mạch biểu lý với nhau và một tổng lạc.
- Tôn lạc: từ biệt lạc phân nhánh nhỏ.
- Phù lạc: từu tôn lạc nổi ở ngoài da.
2.2. Huyệt
Gồm 319 huyệt ở đường kinh chính, 52 huyệt ở 2 đường kinh phụ cộng là 371 huyệt nằm trên 14 đường kinh (nếu kể cả 2 bên là 319 x 2 + 52 = 690 huyệt) và khoản cách 200 huyệt ngoài đường kinh (hiện nay bên Trung Quốc đã tìm và đặt tên thêm nhiều huyệt nữa).
2.3. Kinh khí và kinh huyết
Kinh khí và kinh huyết vận hành trong kinh lạc. Ngoài tác dụng chung còn mang tính chất của đường kinh mà nó cư trú.
III. TÁC DỤNG CỦA HỆ THỐNG KINH LẠC
3.1. Về sinh lý
- Hệ thống kinh lạc thông hành khí huyết trong các tổ chức của cơ thể chống ngoại tà bảo vệ cơ thể.
- Hệ thống kinh lạc liên kết các tổ chức cơ thể (tạng, phủ, tứ chi, chín khiếu, cân mạch, xương, da…) có chức năng khác nhau thành một khối thống nhất.
3.2. Về mặt bệnh lý
Khi hệ kinh lạc gặp trở ngại trong hoạt động chức năng, dẫn đến kinh khí không thông suốt, có thể dẫn đến sự xâm nhập của các yếu tố bên ngoài và gây bệnh. Bệnh thường lan từ bên ngoài vào bên trong, từ da và mô cơ vào các cơ quan, cụ thể là từ kinh mạch vào phủ tạng.
Bệnh ở các phủ tạng thường có các biểu hiện bệnh lý trên các đường kinh mạch đi qua: ví dụ như loét miệng do vị nhiệt, cơn đau ngực do co thắt động mạch vành, đau ở vùng tâm kinh...
3.3. Về chẩn đoán
Kinh mạch có mối liên kết với các phủ tạng và có các đường đi ở vị trí cố định trên cơ thể. Dựa trên những thay đổi cảm giác (đau, tức, sưng), tín hiệu điện trên đường kinh mạch, ta có thể chẩn đoán bệnh thuộc phủ tạng cụ thể được gọi là chẩn đoán kinh lạc. Ví dụ: đau đầu ở vùng đỉnh do tạng Can, đau nửa bên đầu do tạng Đởm, đau sau gáy thuộc tạng Bàng quang...
Ngoài ra, người ta cũng đo các thông số về tín hiệu điện của các huyệt trên các đường kinh (huyệt cuối cùng của một đường kinh) hoặc các huyệt chính (huyệt chính trên một đường kinh) bằng máy đo kinh lạc, nhằm đánh giá tình trạng hư thực của khí huyết (huyết tay trái, khí tay phải) hoặc so sánh tình trạng hư thực của các phủ so với số liệu trung bình hoặc so sánh giữa hai bên cơ thể...
3.4. Về phương pháp chữa bệnh
Học thuyết về kinh lạc được áp dụng rộng rãi nhất trong phương pháp chữa bệnh bằng châm cứu, xoa bóp và sử dụng thuốc.
Châm cứu và xoa bóp đã trở thành một phương pháp chữa bệnh độc đáo, mang lại nhiều thành tựu lớn, và sẽ được trình bày chi tiết trong các phần tiếp theo.
Học thuyết về kinh lạc hướng dẫn việc sử dụng thuốc tương ứng với các phủ tạng, các đường kinh cụ thể, gọi là sự áp dụng kinh lạc trong chữa bệnh.
Ví dụ:
Sử dụng quế chi vào phổi để chữa ho, cảm mạo.
Sử dụng ma hoàng vào phổi để chữa ho hen, sử dụng vào bàng quang để có tác dụng lợi niệu.
Để đặt lịch khám tại ĐÀO GIA Y VIỆN, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE/ZALO: 0967536386 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Quý khách có thể xem thêm bài viết về Các dược liệu phổ biến trong Y học cổ truyền tại:
https://daogiayvien.blogspot.com/2023/06/cac-duoc-lieu-pho-bien-trong-y-hoc-co.html
0 Nhận xét